Veel protozoa leven in het menselijk lichaam. Velen van hen zijn pathogeen. Ons verhaal gaat over tien, de meeste. De recensie is gebaseerd op zowel historische als recente publicaties.
Grootste. BalantidiumBalantidium coli
De grootste protozoa is een menselijke parasiet, en de enige ciliaat in dit bedrijf. De afmetingen variëren van 30 tot 150 micron lang en van 25 tot 120 micron breed. Ter vergelijking: de lengte van het malaria plasmodium in het grootste stadium is ongeveer 15 micron, en meerdere malen minder dan het balantidium van de darmcellen, waaronder de ciliaten leven. Een olifant in een porseleinkast.
Verdeeldoveral waar varkens zijn - de belangrijkste dragers. Leeft meestal in de submucosa van de dikke darm, hoewel het bij mensen ook voorkomt in het longepitheel. Het voedt zich metB. coli-bacteriën, voedseldeeltjes, fragmenten van het epitheel van de gastheer. Bij dieren is de infectie asymptomatisch. Mensen kunnen ernstige diarree krijgen met bloederige, slijmerige afscheiding (balantidiasis), soms vormen zich zweren in de wanden van de dikke darm. Het is zeldzaam om te overlijden aan balantidiasis, maar het veroorzaakt chronische uitputting.
Mensen raken besmet door vuil water of voedsel dat cysten bevat. Het besmettingspercentage bij mensen is niet hoger dan 1%, terwijl varkens over de hele wereld kunnen worden besmet.
Behandeldmet antibiotica, er zijn nog geen meldingen van geneesmiddelresistentie voor dit ciliaat.
Ontdektdoor de Zweedse wetenschapper Malstem in 1857. Tegenwoordig wordt balantidiasis geassocieerd met tropische en subtropische gebieden, armoede en slechte hygiëne.
De allereerste. Orale amoebeEntamoeba gingivalis
De eerste parasitaire amoebe die bij mensen wordt aangetroffen. De beschrijving van amoeben werd in 1849 gepubliceerd in het oudste wetenschappelijke tijdschrift. Amoebe gevonden in tandplak, vandaar de naam uit het Latijnse gingivae - tandvlees.
Leeftin de mond van bijna alle mensen met pijnlijke tanden of pijnlijk tandvlees, leeft in tandvleeszakken en tandplak. Het voedt zich met epitheelcellen, leukocyten, microben en in het geval van erytrocyten. Het komt zelden voor bij mensen met een gezonde mond.
Dit kleine protozoa, 10–35 µm groot, komt niet in de omgeving en vormt geen cysten, maar wordt overgedragen op een andere gastheer door te kussen, door vuile vaat of besmet voedsel. E. gingivaliswordt beschouwd als een uitsluitend menselijke parasiet, maar wordt soms aangetroffen bij katten, honden, paarden en apen in gevangenschap.
Aan het begin van de twintigste eeuw werdE. gingivalisbeschreven als de veroorzaker van parodontitis, aangezien het altijd aanwezig is in ontstoken tandcellen. De pathogeniteit is echter niet bewezen.
De medicijnendie deze amoebe beïnvloeden, zijn onbekend.
De meest doordringende. Dysenterie-amoebeEntamoeba histolytica
Deze darmparasiet dringt met bloed door de weefsels van de lever, longen, nieren, hersenen, hart, milt en geslachtsorganen. Eet wat krijgt: voedseldeeltjes, bacteriën, rode bloedcellen, leukocyten en epitheelcellen.
Overal verspreid, vooral in de tropen. Meestal raken mensen besmet door een cyste in te slikken.
In gematigde landen blijft de amoebe in het darmlumen en is de infectie asymptomatisch. In de tropen en subtropen begint het pathologische proces vaak:E. histolyticavalt de muren aan. De redenen voor de overgang naar de pathogene vorm zijn nog onduidelijk, maar er zijn al verschillende moleculaire mechanismen beschreven van wat er gebeurt. Het is dus duidelijk dat amoeben lyserende stoffen afscheiden, het slijm doorbreken en cellen doden. Blijkbaar kan de amoebe de gastheercel op twee manieren vernietigen: door er apoptose in op te wekken of simpelweg door stukjes af te kauwen. De eerste methode werd lange tijd als de enige beschouwd. Overigens is het mechanisme van cellulaire zelfmoord met een recordsnelheid - in minuten - niet geïdentificeerd. De tweede methode werd vrij recent beschreven, de auteurs noemden het trogocytose van het Griekse "drie" - knagen. Het is opmerkelijk dat de celbijtende amoeben hun prooi in de steek laten zodra deze sterft. Anderen kunnen dode cellen volledig fagocyteren. Aangenomen wordt dat bijtende en verslindende cellen verschillen in het patroon van genexpressie.
Nu wordt het vermogen van amoeben om in de bloedbaan, lever en andere organen door te dringen geassocieerd met trohocytose.
Amoebiasis is een dodelijke ziekte, elk jaar sterven ongeveer 100 duizend mensen aan een infectie metE. histolytica.
De dysenterie-amoebe heeft een niet-pathogene tweeling,E. dispar, dus microscopie is niet voldoende om de ziekte te diagnosticeren.
Om te genezenmoet worden vernietigd als mobielE. histolyticaen cysten.
BeschrevenE. histolyticaen bepaalde de pathogene aard ervan in 1875 bij een patiënt met diarree. De Latijnse naam voor amoebe werd in 1903 gegeven door de Duitse zoöloog Fritz Schaudin.Histolyticabetekent weefselvernietigend. In 1906 stierf de wetenschapper aan een amoebisch darmabces.
De meest voorkomende. Intestinale lambliaGiardia lamblia (G. intestinalis)
Giardia, de meest voorkomende darmparasiet, is alomtegenwoordig. 3-7% van de mensen in ontwikkelde landen en 20-30% in ontwikkelingslanden is besmet. Dat zijn ongeveer 300 miljoen mensen.
De parasieten levenin de twaalfvingerige darm en galwegen van de gastheer, waar ze drijven, werkend met flagellen, en vervolgens hechten ze zich aan het epitheel met behulp van een kleverige schijf aan de onderkant van de cel. Voor 1 cm2hecht het epitheel zich aan een miljoen lamblia. Ze beschadigen de villi, wat de opname van voedingsstoffen verstoort en slijmvliesontsteking en diarree veroorzaakt. Als de ziekte de galwegen aantast, gaat dit gepaard met geelzucht.
Giardiasis is een ziekte van vuile handen, water en voedsel. De levenscyclus van een protozoa is eenvoudig: in de darm is er een actieve vorm en bij de uitgang met fecale massa's stabiele cysten. Om geïnfecteerd te raken, volstaat het om een dozijn cysten in te slikken, die in de darmen weer in een actieve vorm zullen veranderen.
Het belangrijkste geheimvan de alomtegenwoordigheid van lamblia in de variabiliteit van oppervlakte-eiwitten. Het menselijk lichaam vecht tegen lamblia met antilichamen en kan in principe immuniteit ontwikkelen. Maar mensen die in hetzelfde gebied wonen en hetzelfde water drinken, raken keer op keer besmet door de nakomelingen van hun eigen parasieten. Waarom? Omdat lamblia tijdens de overgang van de actieve fase naar de cyste en vice versa de eiwitten verandert waartegen antilichamen worden geproduceerd - variantspecifieke oppervlakte-eiwitten. Er zijn ongeveer 190 varianten van deze eiwitten in het genoom, maar er is er altijd maar één aanwezig op het oppervlak van een individuele parasiet; de vertaling van de rest wordt onderbroken door het RNA-interferentiemechanisme. En de verandering gebeurt ongeveer eens in de tien generaties.
Het wordt behandeldmet een antiprotozoair middel met antibacteriële werking. De ziekte verdwijnt binnen een week, maar als de galkanalen zijn geïnfecteerd, zijn recidieven gedurende vele jaren mogelijk. Cysten worden bestreden door water te joderen.
OntdektGiardia lambliain 1859 door de Tsjechische wetenschapper Vilém Lambl. Sindsdien heeft de eenvoudigste verschillende namen veranderd en de huidige is ontvangen ter ere van de ontdekker en Franse parasitoloog Alfred Giar, die lamblia niet beschreef.
En de eerste schets van Giardia is gemaakt door Anthony van Leeuwenhoek, die hem in zijn eigen overstuur stoel vond. Het was in 1681.
Trouwens, Giardia is ook erg evolutionair oud, het komt bijna rechtstreeks van de voorouder van alle eukaryoten.
De meest intieme. Trichomonas vaginalisTrichomonas vaginalis.
De eenvoudigste, die seksueel wordt overgedragen. Het leeft in de vagina en bij mannen - in de urethra, bijbal en prostaatklier, wordt het seksueel of via natte washandjes overgedragen. Baby's kunnen besmet raken door het geboortekanaal te passeren.T. vaginalisheeft 4 flagellen aan het voorste uiteinde en een relatief kort golvend membraan; indien nodig laat het pseudopoden vrij. De maximale grootte van Trichomonas is 32 bij 12 micron.
Trichomonas is meerwijdverspreiddan de veroorzakers van chlamydia, gonorroe en syfilis gecombineerd. Het treft ongeveer 10% van de vrouwen, en mogelijk meer, en 1% van de mannen. Dit laatste cijfer is onbetrouwbaar omdat het bij mannen moeilijker is om de parasiet op te sporen.
T. vaginalisvoedt zich met micro-organismen, waaronder melkzuurbacteriën van de vaginale microflora, die een zure omgeving behouden en zo een optimale pH voor zichzelf creëren boven 4, 9.
Trichomonas vernietigt mucosale cellen en veroorzaakt ontstekingen. Ongeveer 15% van de geïnfecteerde vrouwen klaagt over symptomen.
Het wordt behandeldmet een antibacterieel medicijn. Als preventieve maatregel wordt regelmatig douchen met verdunde azijn aanbevolen.
Beschrevenin 1836 door de Franse bacterioloog Alfred Donne. De wetenschapper begreep niet dat er een pathogene parasiet voor hem was, maar hij bepaalde de grootte, het uiterlijk en het type beweging van de eenvoudigste.
De meest dodelijke. De veroorzaker van slaapziekteTrypanosoma brucei
De veroorzaker van Afrikaanse slaapziekte is het dodelijkste protozoa. Een persoon die ermee besmet is, sterft zonder behandeling. Trypanosoma is een langwerpige flagellaat met een lengte van 15-40 µm. Er zijn twee ondersoorten bekend die uiterlijk niet van elkaar te onderscheiden zijn. Ziekte veroorzaakt doorT. brucei gambiense, duurt 2-4 jaar.T. brucei rhodesienseis een meer virulente, voorbijgaande ziekteverwekker waaraan ze na een paar maanden of weken sterven.
Verspreidin Afrika, tussen de 15e parallellen van het zuidelijk en noordelijk halfrond, in het natuurlijke verspreidingsgebied van de drager - bloedzuigende insecten van het geslachtGlossina(tseetseevlieg). Van de 31 soorten vliegen zijn er 11 gevaarlijk voor de mens Slaapziekte treft de bevolking van 37 landen ten zuiden van de Sahara op 9 miljoen km2. Jaarlijks worden tot 20 duizend mensen ziek. Nu zijn er ongeveer 500. 000 patiënten, waarvan 60 miljoen in gevaar zijn.
Vanuit de vliegendarm komtT. bruceiin de menselijke bloedbaan terecht, van daaruit komt het in het hersenvocht en tast het het zenuwstelsel aan. De ziekte begint met koorts en ontsteking van de lymfeklieren, gevolgd door apathie, slaperigheid, spierverlamming, uitputting en onomkeerbaar coma.
De dodelijkheid van de parasiet wordt geassocieerd met zijn vermogen om de bloed-hersenbarrière te passeren. De moleculaire mechanismen worden niet volledig begrepen, maar het is bekend dat wanneer de parasiet de hersenen binnendringt, de parasiet cysteïneproteasen uitscheidt en ook enkele gastheereiwitten gebruikt. In het centrale zenuwstelsel daarentegen schuilt het trypanosoom tegen immuunfactoren.
De eerste beschrijving van slaapziekte in de bovenloop van de Niger werd gemaakt door de Arabische geleerde Ibn Khaldun (1332-1406). Aan het begin van de 19e eeuw waren Europeanen zich al goed bewust van het eerste teken van de ziekte - zwelling van de lymfeklieren in de nek (het symptoom van Winterbottom), en slavenhandelaren schonken er speciale aandacht aan.
OntdektT. bruceiSchotse microbioloog David Bruce, naar wie ze vernoemd is, en in 1903 legde hij voor het eerst het verband tussen trypanosoom, tseetseevlieg en slaapziekte.
Behandelinghangt af van het stadium van de ziekte en medicijnen veroorzaken ernstige bijwerkingen. De parasiet heeft een hoge antigene variabiliteit, dus het is onmogelijk om een vaccin te maken.
De meest extravagante. LeishmaniaLeishmania donovani
Leishmania's hebben de titel van de meest extravagante parasieten verdiend, omdat ze leven en zich voortplanten in macrofagen - cellen die zijn ontworpen om parasieten te vernietigen.L. donovaniis de gevaarlijkste van hen. Het veroorzaakt viscerale leishmaniasis, in de volksmond dumdum-koorts of kala azar, waaraan bijna alle patiënten zonder behandeling overlijden. Maar de overlevenden krijgen langdurige immuniteit.
Er zijn drie ondersoorten van de parasiet.L. donovani infantum(Middellandse Zee en Centraal-Azië) treft vooral kinderen, honden zijn vaak het reservoir ervan.L. donovani donovani(India en Bangladesh) is gevaarlijk voor volwassenen en ouderen, heeft geen natuurlijke reservoirs. De AmerikaanL. donovani chagasi(Midden- en Zuid-Amerika) kan in het bloed van honden leven.
L. donovani- flagellaat niet langer dan 6 micron. Mensen raken besmet nadat ze zijn gebeten door muggen van het geslachtPhlebotomus, soms door seksueel contact, baby's - die door het geboortekanaal gaan. Eenmaal in het bloed dringtL. donovanide macrofagen binnen, die de parasiet door de inwendige organen dragen. Reproductie in macrofagen, de parasiet vernietigt ze. Het moleculaire overlevingsmechanisme in macrofagen is nogal complex.
Symptomen van de ziekte- koorts, vergrote lever en milt, bloedarmoede en leukopenie, die bijdragen aan een secundaire bacteriële infectie. Elk jaar worden 500 duizend mensen ziek met viscerale leishmaniasis en sterven er ongeveer 40 duizend.
Behandelingzwaar - intraveneuze antimoon en bloedtransfusie.
Taxonomische aansluitingL. donovaniwerd in 1903 gedefinieerd door de beroemde malaria-onderzoeker en Nobelprijswinnaar Ronald Ross. Het dankt zijn generieke naam aan William Leishman, en de specifieke naam aan Charles Donovan, die in dezelfde 1903 onafhankelijk protozoaire cellen ontdekte in de milt van patiënten die stierven aan kala azar, de ene in Londen, de andere in Madras.
De moeilijkste levenscyclus.Babesia spp.
Babesia's bemoeilijkten, naast meertraps ongeslachtelijke voortplanting in erytrocyten van zoogdieren en seksuele mijten in de darmen van het geslachtIxodes, hun ontwikkeling door transovariële overdracht. Vanuit de darmen van een vrouwelijke mijt dringen protozoaire sporozoïeten de eierstokken binnen en infecteren ze embryo's. Wanneer de mijtlarven uitkomen, gaan babesia in hun speekselklieren en, bij de eerste hap, in het bloed van de gewervelde.
WijdverbreidBabesia in Amerika, Europa en Azië. Hun natuurlijke reservoir bestaat uit knaagdieren, honden en vee. Een persoon is besmet met verschillende typen: B. microti, B. divergens, B. duncanienB. venatorum.
Symptomen van babesiose lijken op malaria - terugkerende koorts, hemolytische anemie, vergrote milt en lever. De meeste mensen herstellen spontaan; voor patiënten met een verzwakt immuunsysteem is babesiose dodelijk.
Behandelmethodenzijn nog in ontwikkeling, terwijl antibiotica worden voorgeschreven en, in ernstige gevallen, bloedtransfusies.
Babesia werd beschreven door de Roemeense microbioloog Victor Babes (1888), die het ontdekte bij zieke koeien en schapen. Hij besloot dat hij te maken had met een pathogene bacterie die hijHaematococcus bovisnoemde. Babesia werd lang beschouwd als een dierlijke ziekteverwekker totdat het in 1957 werd ontdekt bij een Joegoslavische herder die stierf aan B. divergens-infectie.
De meest invloedrijke. De veroorzaker van toxoplasmoseToxoplasma gondii
T. gondiiis de krachtigste parasiet omdat het het gedrag van tussenliggende hosts controleert.
Verspreidoveral, ongelijk verdeeld. In Frankrijk is bijvoorbeeld 84% van de bevolking besmet, in het Verenigd Koninkrijk 22%.
De levenscyclus van Toxoplasma bestaat uit twee fasen: aseksueel komt voor in het lichaam van elke warmbloedige, seksuele voortplanting is alleen mogelijk in de epitheelcellen van de darm van de kat. NaarT. gondiizou de ontwikkeling kunnen voltooien, moet de kat een besmet knaagdier eten. Door de kans op deze gebeurtenis te vergroten, blokkeertT. gondiide natuurlijke angst van de knaagdieren voor de geur van kattenurine en maakt het aantrekkelijk door zich te richten op een groep neuronen in de amygdala. Hoe ze het doet, is onbekend. Een van de veronderstelde werkingsmechanismen is een lokale immuunrespons op infectie. Het verandert de cytokineniveaus, wat op zijn beurt de niveaus van neuromodulatoren zoals dopamine verhoogt. Toxoplasma heeft ook invloed op het menselijk gedrag, dat zich zelfs op populatieniveau manifesteert. Dus in landen met een hoog niveau van toxoplasmose, neuroticisme en de wens om onzekerheden te vermijden, komen nieuwe situaties vaker voor. Het is mogelijk dat infectie metT. gondiitot culturele veranderingen kan leiden.
Infectiebij mensen is vaak asymptomatisch, maar met een verzwakte immuniteit vernietigt het cellen van de lever, de longen, de hersenen, het netvlies en veroorzaakt acute of chronische toxoplasmose. Het verloop van de infectie hangt af van de virulentie van de stam, de toestand van het immuunsysteem van de gastheer en de leeftijd - ouderen zijn minder vatbaar voorT. gondii.
Behandeltoxoplasmose met antiprotozoale geneesmiddelen.
Beschrevenin 1908 bij woestijnknaagdieren. Deze eer komt toe aan het personeel van het Pasteur Instituut in Tunesië, Charles Nicolas en Luis Manso.
Meest pathogeen. Plasmodium malariaPlasmodium spp.
Plasmodium malaria is de meest pathogene parasiet bij mensen. Het aantal patiënten met malaria kan oplopen tot 300 tot 500 miljoen, en het sterftecijfer tijdens epidemieën - 2 miljoen. De ziekte eist nog steeds drie keer meer levens dan gewapende conflicten.
Vijf soorten Plasmodium veroorzaken malaria bij mensen:Plasmodium vivax, P. falciparum, P. malariae, P. ovaleenP. knowlesi, die ook makaken treft.
Verdeeldin het bereik van vectoren - muggenAnopheles, die een temperatuur nodig hebben van 16–34 ° C en een relatieve vochtigheid van meer dan 60%.
Vergelijking van het genoom van de meest virulente van de plasmodia,P. falciparum, met de gorilla plasmodia suggereert dat mensen door zijn voorouder werden geïnfecteerd door deze apen. De opkomst van deze vorm van Plasmodium wordt in verband gebracht met de opkomst van landbouw in Afrika, wat leidde tot een toename van de bevolkingsdichtheid en de ontwikkeling van irrigatiesystemen.
Seksuele reproductie van plasmodia vindt plaats in de ingewanden van muggen, en in het menselijk lichaam is het een intracellulaire parasiet die leeft en zich voortplant in hepatocyten en erytrocyten totdat de cellen barsten. 1 ml bloed van de patiënt bevat 1-50 duizend parasieten.
De ziekte manifesteert zich als ontsteking, terugkerende koorts en bloedarmoede, in geval van zwangerschap is het gevaarlijk voor de moeder en de foetus. Erytrocyten die zijn geïnfecteerd metP. falciparumverstoppen de haarvaten en in ernstige gevallen ontwikkelt zich ischemie van inwendige organen en weefsels.
Behandelingvereist een combinatie van verschillende medicijnen en hangt af van de specifieke ziekteverwekker. Plasmodia worden resistent tegen medicijnen.